Lezenswaardig boek - De ziel van Catharina
Er zijn van die boeken die je iedereen te lezen zou willen geven. Een van die boeken is getiteld: De ziel van Catharina. Het is in feite geschreven door drie mensen: Catharina Keizer, Harry Smit en Judith Boekel Smit. Oma, zoon en kleindochter. Alle drie vertellen ze hun eigen verhaal. Die verhalen lopen door elkaar, dat wil zeggen, de verhalen van Catharina, Harry en Judith wisselen elkaar af.
Catharina werd in 1927 geboren in een joods gezin. Samen met haar iets oudere zus Hanna groeit ze op als een joods meisje. Haar leven lang herinnert ze zich de intens beleefde vieringen van de Sjabbes. Ze ruikt als het ware nog de kippensoep op vrijdagavond. En ze beleeft nog de zegen (het benschen) van haar grootouders. Maar dan komt de oorlog. De gele ster op de kleren. De razzia’s.
Familieleden worden opgepakt en weggevoerd. Apart van elkaar komen ze op verschillende onderduikadressen. Bij tante Gil en oom Luuc, SDAP-ers met een hart van goud. Daarna onder anderen in Heelsum. In Arnhem. De slag om Arnhem. Tenslotte Velp. De ellende en de angsten van die tijd. Catharina moet wennen aan verschillende roepnamen. Ze moet ook wennen aan niet-joodse manieren van leven.
Tenslotte komt ze ook in aanraking met de (gereformeerde) kerk. Haar wordt verteld dat Jezus de beloofde Messias is. Dat de kerk in de plaats van Israël is gekomen. Uiteindelijk laat ze zich dopen, op 13 mei 1945. Daarmee is ze een ander geworden. Na de oorlog komt ze een gereformeerde jongen tegen. Ze trouwen. Ze krijgen kinderen. Alleen, Catharina is niet de dochter van twee gereformeerde ouders, maar van twee joodse mensen. Zoiets vergeet je niet. Die joodse ziel, je nesjomme, die blijft. De joodse naam van Catharina was trouwens Chaja. En dat betekent: leven!
Vier kinderen worden geboren. Eerst een dochter, in 1954 gevolgd door een zoon die naar zijn opa Hartog wordt genoemd. Maar de roepnaam is minder joods: Harry. Hij wil theologie gaan studeren. Waarom? De zesdaagse oorlog (juni 1967) maakt iets bij hem wakker. Hij gaat theologie studeren in Kampen. Hij wordt dominee. Hij verdiept zich in de Talmoed. Hij blijft zoeken. En vinden. Hij niet alleen. Ook zijn broers gaan die weg. De joodse ziel laat zich niet smoren.
Maar ook kleindochter Judith voelt zoiets. Ook zij ontdekt haar joodse ziel. Judith noemt haar eerste kind Anne, bewust vernoemd naar Anne Frank. Ze ontdekt de betekenis van allerlei joodse gebruiken, zoals het leggen van steentjes op een graf, het kapot trappen van een glas bij een huwelijk. De joodse ziel van Catharina ontwaakt ook in de kinderen, de kleinkinderen en de achterkleinkinderen. Het verhaal van Catharina is de kern van het boek. Het is een aangrijpend verhaal. In Oldebroek vertelden Harry en Judith dit verhaal in het kort. Het werd aangevuld met een reactie van rabbijn Abraham Soetendorp (op het scherm), die tegen het einde van de oorlog in Velp dicht in de buurt van Catharina ondergedoken bleek te zijn geweest.
Het is boek `De ziel van Catharina´ geschreven door Catharina Keizer, Harry Smit en Judith Boekel Smit. Uitgegeven bij Van Warven in Kampen, en het kost op een stuiver na € 23,00. ISBN: 978 94 93288 56 0.
Door ds. Leo IJkel