Eigen artikel - Joden lezen het Eerste Testament anders dan christenen
Joden en christenen erkennen allebei het Oude, of liever: het Eerste Testament als gezaghebbend.
In het Eerste Testament, voor Joden Tenach, lezen zij afzonderlijke verhalen over God, volk en land, waarbij de teksten uitspraken en onderricht bevatten die de basis vormen om als Jood een goed leven te leiden, dat wil zeggen: een leven naar Gods bedoeling. Ieder woord, iedere letter, ieder leesteken is daarbij van belang.
Christenen daarentegen lezen de Bijbel als een doorlopend verhaal over God, mensheid en verzoening, aldus een Joodse bijbelwetenschapper.
Eenvoudiger gezegd: in Tenach gaat het om onderricht ‘hoe te leven’, in het christendom gaat het om ‘hoe te geloven’, legde een Joodse schriftgeleerde eens uit. Hij voegde daaraan toe dat discussies over de leer verdeeldheid teweeg brengen, en dat inzet voor goede doelen mensen verenigt.
Eeuwenlang hebben christenen zich ingespannen om Joden ervan te overtuigen dat Jezus de beloofde Messias is. Met weinig resultaat, want als de Messias gekomen is, zo geloven Joden, is het Vrederijk voor ieder waarneembaar. Om zich heen kijken doet concluderen dat het zover nog niet is.
De christelijke visie gaat grotendeels uit van rechtvaardiging door het geloof. Jezus heeft voor onze zonden geleden aan het kruis, door geloof mogen christenen zich Jezus’ gerechtigheid toe-eigenen. Onze daden kunnen ons niet rechtvaardigen, aldus de apostel Paulus.
Jezus en Paulus kenden alleen het Eerste Testament, en baseerden zich daar op. Opvallend is dat het, zoals bijvoorbeeld bij Israëls koningen, gaat om de beoordeling van hun handelwijze. ‘Hij deed wat goed of kwaad was in de ogen van de HEER.’
Waarom is die handelwijze zo belangrijk? De handelwijze brengt welzijn of vloek over het volk, zegen of onheil.
‘Thora’ heeft voor veel christenen geen gunstige klank, en wordt gezien als wetticisme. Gedacht wordt daarbij aan voorschriften en regels zoals die in Leviticus en Deuteronomium voor Israël gegeven werden.
Als Jezus de Thora gestalte geeft, gaat het om intensivering van de ethiek; woorden als gerechtigheid en barmhartigheid zijn daarin toonaangevend. Hij draagt de discipelen bij zijn afscheid op om deze waarden ook bij de volkeren ingang te doen vinden. De Thora moet geleefd worden. Het geschreven woord moet ‘vlees worden’, gestalte krijgen. Zorgzaam en verantwoord samen leven op een bewoonbare aarde is een leefregel voor alle volkeren. Op deze wijze kan Israël een lichtend voorbeeld zijn.
Zouden beide Schriftinterpretaties, ‘het doen van gerechtigheid’ en ‘verzoening’ elkaar uitsluiten, of zijn ze ten diepste met elkaar vervlochten? In de vorige eeuw, maar vooral na de Tweede Wereldoorlog, verdiepte een aantal theologen zich in de Joodse Schriftuitleg, en hoe inspirerend bleek die te zijn!
Door Louise Katus
Eerder gepubliceerd in het kerkblad van de PKN Hervormde Gemeente te Ermelo
In het Eerste Testament, voor Joden Tenach, lezen zij afzonderlijke verhalen over God, volk en land, waarbij de teksten uitspraken en onderricht bevatten die de basis vormen om als Jood een goed leven te leiden, dat wil zeggen: een leven naar Gods bedoeling. Ieder woord, iedere letter, ieder leesteken is daarbij van belang.
Christenen daarentegen lezen de Bijbel als een doorlopend verhaal over God, mensheid en verzoening, aldus een Joodse bijbelwetenschapper.
Eenvoudiger gezegd: in Tenach gaat het om onderricht ‘hoe te leven’, in het christendom gaat het om ‘hoe te geloven’, legde een Joodse schriftgeleerde eens uit. Hij voegde daaraan toe dat discussies over de leer verdeeldheid teweeg brengen, en dat inzet voor goede doelen mensen verenigt.
Eeuwenlang hebben christenen zich ingespannen om Joden ervan te overtuigen dat Jezus de beloofde Messias is. Met weinig resultaat, want als de Messias gekomen is, zo geloven Joden, is het Vrederijk voor ieder waarneembaar. Om zich heen kijken doet concluderen dat het zover nog niet is.
De christelijke visie gaat grotendeels uit van rechtvaardiging door het geloof. Jezus heeft voor onze zonden geleden aan het kruis, door geloof mogen christenen zich Jezus’ gerechtigheid toe-eigenen. Onze daden kunnen ons niet rechtvaardigen, aldus de apostel Paulus.
Jezus en Paulus kenden alleen het Eerste Testament, en baseerden zich daar op. Opvallend is dat het, zoals bijvoorbeeld bij Israëls koningen, gaat om de beoordeling van hun handelwijze. ‘Hij deed wat goed of kwaad was in de ogen van de HEER.’
Waarom is die handelwijze zo belangrijk? De handelwijze brengt welzijn of vloek over het volk, zegen of onheil.
‘Thora’ heeft voor veel christenen geen gunstige klank, en wordt gezien als wetticisme. Gedacht wordt daarbij aan voorschriften en regels zoals die in Leviticus en Deuteronomium voor Israël gegeven werden.
Als Jezus de Thora gestalte geeft, gaat het om intensivering van de ethiek; woorden als gerechtigheid en barmhartigheid zijn daarin toonaangevend. Hij draagt de discipelen bij zijn afscheid op om deze waarden ook bij de volkeren ingang te doen vinden. De Thora moet geleefd worden. Het geschreven woord moet ‘vlees worden’, gestalte krijgen. Zorgzaam en verantwoord samen leven op een bewoonbare aarde is een leefregel voor alle volkeren. Op deze wijze kan Israël een lichtend voorbeeld zijn.
Zouden beide Schriftinterpretaties, ‘het doen van gerechtigheid’ en ‘verzoening’ elkaar uitsluiten, of zijn ze ten diepste met elkaar vervlochten? In de vorige eeuw, maar vooral na de Tweede Wereldoorlog, verdiepte een aantal theologen zich in de Joodse Schriftuitleg, en hoe inspirerend bleek die te zijn!
Door Louise Katus
Eerder gepubliceerd in het kerkblad van de PKN Hervormde Gemeente te Ermelo
terug